Vaak gestelde vragen
Ik heb het kroontje met dat stokje eraan uit mijn horloge getrokken. Wat nu?
De kroon van een horloge is verbonden met het binnenwerk door de opwindstift of tige. De tige wordt in het binnenwerk vastgehouden door een schroefje of een veertje. Het schroefje kan zijn losgekomen. Dan moet het horloge geopend worden en kan dit makkelijk hersteld worden.
In geval van een veertje kan je proberen om met een lichte druk-draai beweging de tige met kroontje terug in het uurwerk te duwen. Voel je teveel weerstand, forceer dan niets. Ook dan moet een horlogemaker tussenkomen.
Is de kroon echter met veel geweld uit het horloge getrokken (bijv. door een spelend kind), dan is een volledig onderhoud noodzakelijk. Er kunnen immers metaaldeeltjes zijn afgeschilferd die de werking van het uurwerk kunnen beïnvloeden.
Het kroontje van mijn horloge is losgekomen
Dit kan eenvoudig terug vast geschroefd worden. Normaal zal de kroon extra verankerd worden met schroevenborging.
De kroon van mijn horloge draait wel, maar mijn wijzers kan ik enkel in 1 richting verzetten
Dit kan wijzen op een losse kroon. Een losse kroon kan snel terug vastgeschroefd worden.
Mijn horloge tikt, maar de wijzers verplaatsen zich niet!
Ofwel zitten de wijzers helemaal los, ofwel heeft dit met de wijzerspanning te maken, een moeilijk uit te leggen begrip. Maar ik doe een poging.
Centraal in verhaal staat het minuutrad, dat één volledige omdraaiing maakt per uur. Het zou makkelijk zijn om de minuutwijzer op de as van dit rad te monteren, echter het uur verzetten via de kroon zou niet lukken. Alle raderen van het binnenwerk van een horloge kunnen immers enkel bewegen door het tikken: bij elke tik verplaatsen de raderen zich een heel klein beetje. Tussen elke tik is het volledige binnenwerk geblokkeerd. Dit proberen verdraaien maakt simpelweg alles kapot.
De oplossing is de minuutpijp: deze huls wordt over het topje van de as van het minuutrad geklemd. Op de minuutpijp wordt de minuutwijzer gemonteerd. Als het minuutrad draait, draait de minuutpijp en de wijzer gewoon mee omdat de minuutpijp geklemd zit op het rad. De klemming is zo afgesteld dat de kroon de minuutpijp zelf kan verdraaien bij het instellen van de tijd: hierbij blijft het minuutrad staan, en draait de minuutpijp. Als de klemming te sterk is, gaat het verdraaien van het wijzerwerk moeizaam en wordt er veel kracht gezet op het raderwerk. Is de klemming te zwak, dan kan het voorkomen dat de as van de minuutpijp netjes ronddraait in de minuutpijp, maar dat de minuutpijp zelf blijft staan. Gezien de wijzers daarop gemonteerd zijn, bewegen de wijzers niet, en lijkt het alsof de horloge stilstaat, ook al hoor je ze tikken.
Hoe waterdicht is mijn horloge?
De waterdichtheid wordt uitgedrukt in een drukbelasting, zoals 3 bar, wat overeenkomt met dezelfde drukbelasting als een waterkolom van 30m. MAAR dit betekent niet dat je met zo'n horloge 30m diep kan duiken!
Vermeldt je horloge enkel "water resistant", zonder drukaanduiding of aantal meter, dan is het uurwerk enkel beschermd tegen hogere luchtvochtigheid.
Een aanvaardbare interpretatie is deze tabel:
Maar ook deze richtlijn is voorzichtig te interpreteren! Zo kan bij een sprong in het water kort een hogere druk op de dichtingen uitgeoefend worden als de gegarandeerde waterdichtheid. Wees vooral voorzichtig met horloges die eerst in de zon hebben liggen opwarmen en dan plots afkoelen in het water. De druk op de behuizing bij het raken van het wateroppervlak, gecombineerd met de onderdruk binnenin door het afkoelen kan sneller tot schade leiden.
Zweet, handcrèmes, temperatuurschommelingen...maken dat de dichtingsringen van de sluiting, de kroon en drukkers sneller verslijten. Laat daarom alle 3 jaar je horloge op waterdichtheid controleren en desnoods de dichtingsringen vervangen.
Ik wilde de datum verzetten van mijn horloge en nu blijft de datum steken. Heb ik iets fout gedaan?
Bij een aantal type binnenwerken mag je de datum niet zelf verzetten tussen 21u en 02u. Tussen die tijdstippen is de automatische datumverzetting meestal al in gang gezet. Manueel tussenkomen doet het ganse proces dan vastlopen. Chronografen met een ETA Valjoux 7750 binnenwerk bijvoorbeeld zijn hier zeer gevoelig aan. Je vindt ze in veel horloges terug, vb in Certina.
Dit kan je niet zelf herstellen: een horlogemaker moet het binnenwerk verwijderen, de wijzers en wijzerplaat losmaken en het datumsysteem demonteren. Hij zal ook controleren of je geen tanden van tandwielen hebt verbogen en of de datumschijf zelf. Bij een chronograaf is dit een pak werk!
Ik heb al klanten gehad die dit wisten en toch hebben ze het datumsysteem verprutst: ze hadden de datum 's ochtends verzet, dus deden ze toch niks fout?...Hun horloge was wel stilgevallen, en de wijzers gaven 23u aan. Het uur op het horloge telt natuurlijk, niet het feitelijke uur!
Op de figuur links zie je dat het rode datumverzettingsmeeneemrad bezig is om de tanden van de datumschijf te verdraaiien. In deze situatie kan je de sneldatumfunctie van je horloge niet gebruiken. Op de figuur rechts is het proces afgelopen en is de datum veilig manueel te verzetten.
Vaak gestelde vragen: moet ik mijn automatische horloge ook opwinden?
Ja! Een horloge is immers preciezer naarmate de veer opgewonden is. Op de figuur zie je dat de kracht van een veer lineair afneemt bij ontspannen (de wet van Hooke), maar enkel in een bepaald gebied. In dat gebied is de precisie van een horloge ook makkelijk instelbaar (het zogenaamde isochronisme).
Als de veer te veel, of net te weinig is opgewonden, is de precisie lager. Een automatische horloge die helemaal afgelopen is, begint weliswaar te tikken bij beweging, maar het kan gerust een dag duren vooraleer de veer voldoende opgewonden is om in een gebied van lineariteit te belanden.
Daarom: zelfs al heb je je automatische horloge enkel een nachtje niet gedragen, is het aangeraden om een 30-tal keer aan het kroontje te draaien; een 50-tal als ze helemaal stilstond. Een automatische veer heeft een slipkoppeling, en kan je nooit teveel opwinden, dus geen angst. (figuur, bron: http://www.vintagewatchstraps.com/blogstopwork.php)